Шүлэг (сэтгэл сэргэм хэдэн шүлэг)

Бүсгүй танд
Р.Чойном
Бүсгүй та намайг
Бүтэлгүй эр гэж бүү бод
Буурал болсон надад
Буруу санасны хэрэггүй.
Би, муу там хийхгүй,
Битгий та цэрвээд бай!

Заяа нь би таныг
Заамдаж аваад зодчихгүй.
Наашаа ойртлоо гээд
Гоё хувцсыг чинь урчихгүй,
Налаад суулаа гээд
Гоолиг биеийг чинь идчихгүй
Нэгэн биед чинь ч гэсэн
Нэр төрд чинь ч гэсэн
Ямар ч гэм хийхгүй
Яалаа гэж дээ, энэ чинь!

Гэхдээ би, амьдралаас
Гээгдэж үлдсэн хүн биш
Хүний ёсыг ёслохгүй
Хүйтэн сэтгэлтэн биш.
Хувьсгалт засгаас ч нуухгүй
Хувийн цэнгэлийн хөнжлийг
Хучлага олдохгүй бол, тантай
Хувааж нөмрөхөд бэлэн!
Тоостод төрсөн хүний үр
Тойрохгүй дайрдаг жамтай
Тансаг тэр цэнгэлийг
Тантай хуваахад бэлэн
Таалан хүртэх хорвоогийн хишгийг
Та хүлээж авах ёстой
Би ч өгөх ёстой
Битгий та гайх
Эх болсон байгалиас
Эр, эм хүйстэнд өгсөн
Yүрэг энэ байна
Yгүй гэх газаргүй
Эмэгтэй таныг харин
Дуртай ч гэсэн дургүй юм шиг бай! гэж
Эр хүн намайг
Дуугүй ч гэсэн дуугарч хэв эй гэж
Бурхан багшаас
Буулгасан зарлиг
Заавал биелүүлэх
Захирамж бий
Нарийн учир ийм хойно
Намайг битгий зэмлэ
Нас биеийнхээ бийд
Наашаа ойртож суу.
Та бид хоёрын хийх
Тааламжит энэ ажил
Хэнд ч хэрэггүй сэн бол
Хэрхэн би дурлах вэ
Эрэгтэй эмэгтэй хоёрын
Эд мөрийн баримт
Амьд гэрч нь болсон
Анхны нь хүүхэд гармагц
Засаг төр биднийг
Зад шийтгэх ёстой
Yзэл сурталд таарахгүй гэж
Yлдэн хеех ёстой
Харин тэгтэл, шийтгэдэггүй
Халамжилж тосож авдаг
Олон хүүхэд гаргах тусам
Одонгоор хүртэл шагнадаг.
Насаараа шүлэг бичээд бид
Найрагчийн одон аваагүй байхад
Алдарт эхийн одонтой
Авгай хүүхнүүд тоймгүй

Учир иймээс энэ
Уран шүлгээс ч илүү
Улсад хэрэгтэй ажил юм
Уучлаарай, та

Эцсийн эцэст
Эрхэм танд зориулж

Надаас өмнө хэлсэн
Нацагдоржийн гэрээс бий!
Чандалж захисан гэрээсийг чинь
Чадалтай дээрээ биелүүлье!

Залуу нас Б.Ринчен
Судар шиг их амьдралын харгуйд
Сур шиг харваад эргэн ирээгүй
Суу алдарт залуу нас чамайг
Санаж дурсахгүй хэн байна вэ?

Гэнэн гэхэд хүүхэд шиг гэнэн
Гэгээн гэхэд мэлмий шиг тунгалаг
Ээжий шиг дандаа хайрлаагүй явтал залуу нас чи
Эрчит мөрөн шиг урсан одном...

Харагдан өнгөрөхийг чинь мэдсэн хэрнээ
Хатуу хүтүүд хамаагүй зүтгүүлсээр
Хавар шиг яруу залуу нас чамайг
Хайранд жаргааж бүүвэйлж явсангүй.

Орчлонг таниагүй омголон насандаа
Олдошгүй хайрыг хэнэггүй гишгэчихээд
Нэхэл хату сэтгэлийн өрийг төлөх гэж
Нэл цэцэг мэл залуу нас чамайг би зовоосоон

Алдар хүндийн тавцангаас зайдуу
Алиа наргиант цэнгэлээс хол
Хээрийн зөөлөн сэвшээ адил
Хийсэн одсон залуу нас чамайг

Хэт бардам зантны өмнүүр
Хийморь жавхааг чинь бууруулж
Уйтгарч хүлцэнгүй харагдуулсан бол
Уучлаарай намайг залуу нас минь...

Би Монголоороо гоёдог
Ш.Гүрбазар
Хєх Азийн цээжин дээр ирж буцахын учир
Хvмvvний алтан заяа энд байхын учир
Туурайн тамгатай хєрсєн дээр унагатай Хамт тэмцэж хєлд орохын учир
Тунгалаг шандны толиог хулантай хамт булаалдаж рашаан амсахын учир
Би Монголдоо мэндэлсэн

Газар тэнгэрийн савслагад гайхуулж байж
Ганц яваа насаараа би
Монголоороо би гоёно оо
Би хєхєєтєй зуны цэцгийн алаг шvvдрээрээ хєлєєрєє гоёдог
Хvрэн толгойн сvvдрийн айзам жавхаагаар нь хоолойгоо гоёдог
Зэрэглээтсэн талын бараан нvvдлээр нь харцаа гоёдог
Зээгэлсэн шар толгодын алтан хормойгоор нь хаяагаа гоёдог
Тиймээ би Монголоороо гоёдог оо
Айрганд нь ардын дуу исэхээр ньханаараа гоёдог
Аяганд нь vдийн нар далбилзсан євгєдєєрєє хоймроо гоёдог
Хаврын тэргvvн сарын шинийн нэгэнд ашдын бэлэгээр гоёдог
Намрын дунд сарын 17-нд амрагийн харцаар гоёдог
Би Монголоороо гоёдог оо
Ширгэшгvй Хэрлэнгийнхээ усыг нар зєв бvсэлж гоёдог
Шилгэшгvй нутгийнхаа vйлсийг нас сvv тvшиж гоёдог
Би Монголоороо гоёдог оо
Морьд эргэсэн наадмын дурдан тоосоор нь дээлээ гоёдог
Монгол гэсэн зургаан vсэгтэй бурхан нэрээр нь дэлхийд гоёдог
Би Монголоороо гоёдог оо
Алган дотор хавчигийн цагаан чулуу алгаараа ташихад
Ангаахай гардаг болов уу гэж томоогvй насаа vнэмшиж
Аргал тvvхдээ хvртэл саврын хумснаас vvрэн
Алтан ширээтийнхээ чулууг шувууны амиар хайрласан
Аргалын чинээ уул байлаа ч зулайд нь хvргэж залбирна аа Эх орон минь
Алгын чинээ нутагтай гэвч заяа минь гэж тайтгарна эх орон минь
Буйрын чинээхэн уулс байвал сєхєрч суугаад жаргана
Бvрэн эрхт Монгол минь байхад сvvгээ єргєєд залбирна аа
Эх нутгийнхаа хvйтэн бороонд ч дулаацсан
Дулаацсан биенээс минь хийморь савссан
Савссан унагыг нvцгэн мананд
Сая тэнцсэн унага Монголоо ирнэ ээ
Би ямар дэлхийн чинээ бодлоо гээд газрын дайтай наслах биш
Би ямар дээлтэй сахиус шиг явлаа гээд галын тэртээ дvрэлзэх биш дээ
Би ямар энэрлээ энэрлээ гээд энэ хорвоог уяхан болгох биш
Би ямар эргэлээ эргэлээ гээд ээжээсээ дахиад тєрєх биш дээ
Би ямар vнэн худлын ард сvvлчийн цэгийг хатгах биш
Би ямар vйлтэй нартай хорвоод сvvдрийг нь гатлаж чадах биш
Гэхдээ би
Агтны морьтой Монголдоо
Амгайн чинээ ойрхон явах юмсан гэж боддог юмаа
Амьдрахын жамтай насандаа
Амьсгалхын зайтай vнэн явах юмсан гэж хичээдэг юмаа эх орон минь ээ
Би Монголоороо гоёдог
Монголоороо гоёдог оо.